History of the shrine church and friary in Freystadt

The beginning of a particular devotion in Freystadt is dated 1644, when two peasant boys built there a small clay chapel and they positioned an image of Mary in there. Hoping they would have been possibly paid for it, they put a small collection box. They actually got some money, so they started to build another chapel, a little bigger however, that they called “Help Mary” (Maria hilf). All of that happened during the Thirty Years War in Germany, which took place between Catholics and Protestants. The war caused that many people looked for help through a devotion to Mary. That is why more and more people begun to come to Freystadt. Because the number of coming people was still increasing, these two men with a help of some friends started to build a bigger stone chapel. At that time, however they did not receive permission from the local authorities and besides that, they were working on weekends. That is why the local pastor suspended the works. Unfortunately, the unfinished chapel has been ruined soon.

About 20 years later, Hans Friedrich Kreichwich, the mayor of Freystadt, built a church on that very place where the ruined chapel was. Bishop Ludwig Benz, bishop of Eichstätt consecrated the church in 1670. An anonymous artist donated a statue of Mary with child to the church (that statue can be seen today in the church). From that time on there have been numerous causes of healings by the intercession of Mary. The most famous wonder took place one day when the local guardian was preaching. He was saying about Mary, the Star of the Sea. At that time, everybody saw a star that remained visible until the end of the sermon. After that, many witnessed to the fact that just had taken place. There have been collected more statements that report singing and ringing bells at night. Many pilgrims have witnessed the church enlighten inside at night and many healings as well. All these circumstances and political factors have caused that more and more pilgrims begun to travel toward Freystadt making that place even more known.

Political factors – Vienna victory

Among political reasons that have been related to Mary, the Help of the Faithful, one has to point out to the Vienna victory (1683). The Polish king John III Sobieski led the Christian soldiers. The Bavarian soldiers, who took part in that battle, had banners with the name of the Holy Mary, the Help of the Faithful. That is why that victory was related to the intercession of Mary. Because of it, many churches and chapels were later devoted to the name of Mary (Maria Hilf) as a kind of thanksgiving. One of them is actually the Maria Hilf church in Freystadt.
Current pilgrim church: its building and equipment

Because of the increasing number of pilgrims, the stone church which had been consecrated in 1670, became too small. Unfortunately, the church could not be expanded due to weak base and wet ground underneath the church. That is why baron Ferdinand Lorenz Graf von Tilly, who owned Freystadt, wanted to build a new magnificent temple. He hired Giovanni Antonio Viscardi, a well-known Italian architect. The corner stone was laid down August 28, 1700. They used the very same stones that remained from the ruined church and Franciscan friary on the Möningerberg hill. In 1708 George Asam and his sons Cosmo Damian and Egidius Quirinius signed a contract for painting frescos inside the baroque church. Today one can see 33 frescoes (out of 50) that were painted. Because most of them were almost destroyed, George Lang from Dening repainted them between 1877-79. Later they hired Pietro Francesco Appiani, an Italian stucco-worker. He made the beautiful ambo enriched by stucco crowned with a pelican – the symbol of love and sacrifice of Christ. He made also several frescos frames, magnificent stuccos, mainly plant-shaped (acanthi, lily, rose also oak and palm leaves), figure-shaped (caryatides1 and putties2), vases full of fruit, shells, and cartouches3 as well; especially interesting are garlands of flowers and arcades. September 3, 1710, bishop Johann Adam Nieberlein of Eichstätt consecrated the temple, at the presence of thousands of the faithful who were astounded by the beauty of the new “Italian” baroque church.

The beginning of the Franciscans’ friary in Freystadt

Since 1681, the Franciscan friars have been guardians of that holy place. The first three friars came to Freystadt from Dietfurt November 21, 1681, and were very heartily and solemnly welcomed by the inhabitants of the town. Their first friary was a newly built house, which was especially dedicated to church-like activities. From the very beginning they offered many religious services, mostly Sacrament of Reconciliation. That is why the house later on has been called Confession house (Beichthaus). The current friary however, was built between 1711 and 1715, according to plans of Bro. Fillip Plank, a Franciscan architect. The contributions of the faithful financed the whole project. Because of it, the newly built friary has been upgraded from “hospice” to the actual “friary” that gathered a community of 10 priests and 3 lay friars. One of the priests, called Stadtoperarius was a vicar at the Freystadt parish. The other friars were available at the confessional box, as guides preachers and were just saying masses. In the eighteenth century they were about six thousand pilgrims coming to Freystadt at one pilgrimage. Of course, the friars supported with their services many parishes in the neighborhood.

The annulment of the friary The blooming time of Freystadt sanctuary in the eighteenth century was suddenly interrupted by the annulment of the friary in 1803, at the time of napoleon wars. In the beginning, the friary has become a meeting point for the friars who had been expelled from other friaries. That is why in August 1803 they were 22 priests and 8 lay brothers at the Freystadt friary. However August 29, 1803 the friary was completely dissolved. All friary’s belongings, including brewery, and the friary itself were sold out. The temple was considered useless and was about to be turned down. Thanks to baron Nicolas von Griesenbeck, who in this very church had found a grave plate of his uncle Johann Balthasar von Griesenbeck, the church was saved. After more than 30 years of absence, the friars came back to Freystadt (1836). The town council members helped a lot in terms of their agreement to Franciscans’ comeback at a meeting with king Ludwig I. Since that time on the Franciscans from the Bavarian Province have been serving in Freystadt and neighbor parishes until 1999. In that year however, the friary, and parishes in Freystadt, Thannhausen and Sondersfeld undertook Franciscans from the Silesian Province of Katowice, Poland.

[1] Caryatid is a woman-shaped architectural abutment that supports entablature or balcony on its head; mainly used by antic architectures and then by modern ones (Greek word Caryátis, Caryátidos means a girl from Cary).
[2] Putty is a statue of a chubby child and appears as decorative motive in the Renaissance and Baroque painting and sculpture.
[3] Cartouches are crests, inscription boards, bas-reliefs and painting frames; also shield-shaped ornaments.

Storia della chiesa dei pellegrini e del convento di Freystadt

La storia di questo luogo di pellegrinaggio risale al 1644, quando due semplici ragazzini di origine contadina costruirono una piccola cappella in argilla ponendovi  l'immagine della Madonna. Nella speranza di ricevere una ricompensa e delle offerte  in denaro, vi sistemarono anche un salvadanaio. Quando si raccolsero effettivamente un po' di soldi, iniziarono la costruzione di una cappella più grande, a cui diedero il nome di "Maria hilf" - "Maria, aiuta". Questo accadeva al tempo della guerra dei trent'anni, che ebbe luogo in Germania tra le forze cattoliche e quelle protestanti. La gente, colpita dalla tempesta della guerra, cercava aiuto e conforto proprio nella Madonna. Quindi il posto diventava sempre più conosciuto e sempre più gente vi si recava con le sue ansie e i suoi problemi. I due ragazzi, incitati dal numero di pellegrini sempre maggiore e dalle cospicue offerte in denaro che ne derivavano, insieme con i loro amici diedero inizio alla costruzione di una cappella più grande in pietra. Siccome non avevano ancora il permesso ufficiale per costruire la cappella e, inoltre, i lavori si svolgevano anche la domenica e nei giorni festivi, il parroco locale ne vietò la  costruzione. La cappella non terminata andò in rovina (tra l'altro a causa della guerra dei trent'anni in atto).

Circa 20 anni dopo, su ordine dell’allora sindaco di Freystadt, Hans Friedrich Kreichwich, al posto della vecchia cappella venne costruita una nuova chiesa.  Venne consacrata  nel 1670 dal vescovo ausiliare di Eichstätt, Ludwik Benz. Per la chiesa  un anonimo massaio fece l’immagine della Madonna con Gesù Bambino che si trova nella chiesa fino ad oggi. A quel periodo risalgono anche dei racconti sugli eventi miracolosi e sulle guarigioni compiute lì. Il racconto più conosciuto parla di una predica fatta dal guardiano del convento sulla Madonna come "Stella del Mare", quando si vide nel cielo una stella visibile  fino alla fine della predica. Questo fatto venne confermato sotto giuramento dai testimoni dell'evento. Tali testimonianze confermano anche i racconti che dicono che di notte si sentivano in chiesa delle scampanate e dei canti; le testimonianze dei pellegrini parlano anche di luci risplendenti nella chiesa di notte e di guarigioni. Tutte quelle circostanze, insieme ai fattori politici, contribuirono al fatto che venisse a visitare questo posto un numero sempre maggiore dei pellegrini i quali contribuirono a rendere sempre più conosciuto il luogo.

Fattori politici - la vittoria di Vienna

Parlando dei fattori politici che in un certo modo furono legati al culto della Madonna del Soccorso di Freystadt, bisogna accennare  alla vittoria delle forze alleate cristiane  a  Vienna (1683). A questa battaglia, in cui l’esercito cristiano era comandato dal re polacco Giovanni III Sobieski, l'esercito bavarese andò con il nome della Madonna Aiuto dei Cristiani scritto sugli stendardi  ("Maria Hilf"). Per questo, la vincita delle forze cristiane fu attribuita all'intercessione della Madonna e a quell'epoca in tutta la Baviera vennero costruite molte chiese e cappelle dedicate alla Madonna Aiuto dei Cristiani ("Maria Hilf") come ringraziamento. Una di queste chiese è anche la chiesa dei pellegrini "Maria Hilf" di Freystadt.

La costruzione e la decorazione dell’attuale chiesa dei pellegrini

A causa del numero dei pellegrini sempre in aumento,  la chiesa in pietra, consacrata nel 1670, risultò troppo piccola. I progetti per ampliarla non poterono essere realizzati a causa delle  fondamenta della chiesa che poggiavano su un terreno paludoso. In questa situazione il barone Ferdinando Lorenz Graf von Tilly, alle cui tenute apparteneva Freystadt, decise di costruire in questo posto un nuovo splendido santuario. Come architetto fu assunto un famoso artista italiano, Giovanni Antonio Viscardi. Il 28 agosto 1700 fu posta la prima pietra  per la costruzione della chiesa. Come materiale da costruzione venne usata la pietra del convento e della chiesa francescana distrutti nel 1555 sul vicino colle di Möningerberg. Nel 1708 venne firmato il contratto con Giorgio Asam e i suoi figli Cosma Damian ed Egidio Quirinio per dipingere gli affreschi che ancor oggi decorano questo santuario barocco. Dal numero totale  di 50 affreschi dipinti da Asam e dai suoi figli, se ne sono salvati 33. A causa dei danni, la maggior parte di essi fu dipinta ancora una volta negli anni 1877 - 79 da Giorgio Lang di Deining. Come stuccatore  fu assunto un altro artista italiano, Pietro Francesco Appiani. Il suo capolavoro è un bel pulpito decorato riccamente con lo stucco, su cui domina un pellicano - simbolo dell'amore sacrificale di Cristo. Appiani incorniciò anche gli affreschi, realizzò splendidi stucchi, soprattutto in forme vegetali (di acanto, di foglie di quercia e di palma, di gigli e di rose), ma anche in forma figurativa (cariatidi[1] e putti[2]); tra loro notiamo anche vasi di frutta, conchiglie e cartigli[3]; particolarmente interessanti sono anche le ghirlande, i fiori e le arcate. Il 3 settembre 1710 il vescovo coadiutore Johann Adam Nieberlein di Eichstätt consacrò il santuario decorato così splendidamente in presenza di migliaia di fedeli che stavano ammirando la bellezza della nuova chiesa barocca "italiana".

La costruzione del convento e l'attività  dei francescani a Freystadt

Dal 1681 i custodi di questo luogo santo sono i Francescani - Frati Minori. I primi tre frati francescani, salutati con solennità dagli abitanti di Freystadt, arrivarono  di Dietfurt  il 21 novembre dello stesso anno. Si stabilirono nella casa appena costruita per il sacrestano e il loro compito principale all'inizio era quello di confessare (per questo la casa in cui abitavano a quel tempo fu chiamata "Casa della confessione" - "Beichthaus"). L’attuale convento fu costruito negli anni 1711 – 1715, secondo il progetto dell'architetto Filip Plank, un frate. Il convento venne costruito quasi esclusivamente con le offerte  volontarie dei fedeli. Dopo la costruzione del convento "l'ospizio" fino ad allora esistente fu elevato alla dignità di "convento" che constava a quell'epoca di 10 padri e tre frati. Uno dei padri, con il titolo di "Stadtoperarius", su richiesta del parroco di Freystadt, svolse le funzioni di vicario parrocchiale. Il compito principale dei frati erano quello di servire i pellegrini, cioè ascoltare le confessioni, dire le prediche, celebrare la santa messa per loro. Al santuario della Madonna del Soccorso arrivarono in quel tempo, nell'ambito dei pellegrinaggi femminili, cinque, seimila - o forse più - pellegrini. I frati facevano anche molte sostituzioni  in parrocchie circostanti.

Chiusura del convento

Il periodo di splendore del convento nel XVIII secolo fu improvvisamente interrotto a causa della chiusura del convento nel 1803, durante le guerre napoleoniche. All'inizio, il convento di Freystadt divenne luogo di raduno per i frati scacciati dagli altri conventi. Di conseguenza, nella seconda metà di agosto del 1803, si trovavano nel convento 22 padri e 8 frati. Comunque, il 29 agosto 1803 fu dato l'ordine della chiusura totale del convento. I beni mobili del convento, la fabbrica di birra e lo stesso convento furono venduti all'asta. Anche la stessa chiesa dei pellegrini fu considerata in quel periodo inutile e dovette essere demolita. Grazie agli sforzi del barone Nicolò von Griesenbeck, che trovò nella chiesa la pietra sepolcrale di suo zio Giovanni Balthasar von Griesenbeck, la chiesa "Maria Hilf" fu salvata dalla demolizione. Dopo più di 30 anni d’assenza, nel 1836 i francescani ritornarono a Freystadt. Contribuirono a ciò gli sforzi dei rappresentanti del consiglio comunale, che ottennero il permesso per il ritorno a Freystadt dei francescani durante l'udienza con il re Ludovico I. Da quel momento i francescani della provincia bavarese hanno lavorato ininterrottamente a Freystadt fino al 1999, anno in cui il servizio pastorale nel convento e nelle parrocchie di Freystadt, Thannhausen e Sondersfeld, è stato preso dai francescani della provincia di Katowice.

[1] Cariatide: sostegno architettonico in forma di figura femminile che sostiene sulla testa la trabeazione, il balcone e sim., usato nell'architettura antica, poi in quella moderna (gr. Karyátis, -átidos, - donna di Carie).

[2] Putto: figura di bambino, di solito nudo e paffuto, che appare come motivo decorativo nella pittura e nella scultura del rinascimento e del barocco (it. fanciullino).

[3] Cartigli: incorniciature decorative di stemmi  araldici, tavole d'iscrizione, bassorilievi, dipinti e sim.; anche: ornamento in forma di scudo decorato (fr. 'cartouche').

Historia kościoła pielgrzymkowego i klasztoru we Freystadt

Historia tego miejsca pielgrzymkowego sięga roku 1644, kiedy to dwóch prostych wiejskich chłopców postawiło tutaj malutką kapliczkę z gliny z obrazem Matki Bożej. Mając nadzieję na zapłatę i na ofiary pieniężne postawili tutaj także skarbonkę. Kiedy uzbierało się rzeczywiście trochę pieniędzy, rozpoczęli oni budowę większej kapliczki, której dali nazwę „Maria hilf” - „Maryjo, wspomagaj”. Było to w latach wojny trzydziestoletniej w Niemczech między siłami katolickimi i protestanckimi. Dotknięci zawieruchą wojenną ludzie szukali pomocy właśnie u Matki Bożej. Stąd to miejsce stawało się coraz to bardziej znane i coraz więcej ludzi przychodziło ze swoimi troskami i problemami. Zachęceni zwiększającą się ilością pielgrzymów i związanymi z tym większymi ofiarami pieniężnymi rozpoczęli owi dwaj chłopcy razem z kolegami budowę większej kaplicy z kamieni. Ponieważ nie było jeszcze wtedy oficjalnej zgody na budowę a prace budowlane wykonywano także w niedziele i święta, stąd miejscowy proboszcz wydał zakaz budowy. Nie dokończona kaplica popadła następnie w ruinę (m. in. na skutek toczącej się wojny trzydziestoletniej).

Około 20 lat później na polecenie ówczesnego burmistrza z Freystadt Hansa Friedricha Kreichwicha zbudowany został w miejscu dawnej kaplicy nowy kościół. Został on poświęcony w roku 1670 przez biskupa pomocniczego z Eichstätt Ludwika Benza. Do tego kościoła wykonana została przez anonimowego gospodarza figura Matki Bożej z Dzieciątkiem, która do dzisiaj znajduje się w kościele. Z tego czasu datują się także opowiadania o cudownych zdarzeniach i uzdrowieniach dokonujących się na tym miejscu. Najbardziej znane jest opowiadanie o tym, jak podczas kazania wygłoszonego przez gwardiana klasztoru na temat Matki Bożej jako „Gwiazdy Morskiej” ujrzano na niebie gwiazdę, która była widoczna aż do końca kazania. Fakt ten poświadczali później pod przysięgą świadkowie zdarzenia. Takimi zeznaniami potwierdzone są też opowiadania o tym, że w nocy słyszano w kościele bicie dzwonów oraz śpiewy; zeznania pielgrzymów mówią też o światłach świecących się nocą w kościele oraz o uzdrowieniach. Te wszystkie okoliczności, jak również czynniki polityczne przyczyniły się do tego, że coraz większa liczba pielgrzymów nawiedzała to miejsce i stawało się ono coraz to bardziej znane.

Czynniki polityczne - zwycięstwo pod Wiedniem

Mówiąc o czynnikach politycznych, które w jakiś sposób miały związek z kultem Matki Bożej Wspomożycielki we Freystadt, trzeba powiedzieć o zwycięstwie sprzymierzonych sił chrześcijańskich pod Wiedniem (1683 r.). Do bitwy tej, w której wojskami chrześcijańskimi dowodził król polski Jan III Sobieski, wojsko bawarskie szło z wypisanym na sztandarach imieniem Matki Bożej Wspomożenia Wiernych. Stąd zwycięstwo sił chrześcijańskich przypisywano wstawiennictwu Matki Bożej i jako dziękczynienie wybudowano wtedy w całej Bawarii wiele kościołów i kaplic poświęconych Matce Bożej Wspomożenia Wiernych („Maria Hilf”). Jednym z tych kościołów jest także kościół pielgrzymkowy „Maria Hilf” we Freystadt.

Budowa i wyposażenie obecnego kościoła pielgrzymkowego

Na skutek wzrastającej liczby pielgrzymów kamienny kościół poświęcony w 1670 r. okazał się zbyt mały. Plany poszerzenia go nie doszły do skutku ze względu na słaby fundament i podmokłe podłoże kościoła. W takiej sytuacji baron Ferdynand Lorenz Graf von Tilly, do którego włości należał Freystadt, postanowił wznieść w tym miejscu nową, wspaniałą świątynię. Jako architekta zatrudnił on sławnego artystę włoskiego Giovanniego Antonio Viscardi’ego. Kamień węgielny pod budowę kościoła został położony 28. 08. 1700 r. Jako budulca użyto kamienia ze zburzonego w 1555 r. klasztoru i kościoła franciszkańskiego na położonym niedaleko wzgórzu Möningerberg. W 1708 r. podpisano umowę z Jerzym Asamem i jego synami Kosmą Damianem i Idzim Kwiryniuszem na namalowanie fresków zdobiących do dzisiaj tę barokową świątynię. Z ogólnej liczby 50 fresków namalowanych przez Asama i jego synów zachowały się do dzisiaj 33 malowidła. Większość z nich została w latach 1877-79 na skutek zniszczeń raz jeszcze namalowana, według pierwotnego wzoru, przez Jerzego Langa z Deining. Jako sztukator został zatrudniony inny artysta włoski Pietro Francesco Appiani. Jego dziełem jest piękna ambona ozdobiona bogato stiukiem, nad którą góruje pelikan - symbol ofiarnej miłości Chrystusa. Appiani wykonał też obramowania fresków, wspaniałe stiuki, głównie w formie roślin (akant, liści dębowych i palmowych, lilii i róż), a także figur (kariatydy[1] i putti[2]); między tym dostrzegamy także wazy z owocami, muszle i kartusze[3]; szczególnie interesujące są girlandy kwiatów i arkady. Poświęcenia tak wspaniale wyposażonej świątyni dokonał biskup pomocniczy z Eichstätt Johann Adam Nieberlein dnia 03 września 1710 roku, przy wielotysięcznym udziale wiernych podziwiających piękno nowego „włoskiego” kościoła barokowego.

Budowa klasztoru i działalność franciszkanów we Freystadt

Stróżami tego świętego miejsca są od roku 1681 Bracia Mniejsi - Franciszkanie. Pierwszych trzech zakonników franciszkańskich, witanych uroczyście przez mieszkańców Freystadt, przybyło z Dietfurt 21 listopada tegoż roku. Zamieszkali oni w nowowybudowanym domu przeznaczonym dla kościelnego i głównym ich zadaniem było początkowo słuchanie spowiedzi (stąd dom, w którym mieszkali, nazwano z czasem „Dom spowiedziowy” - „Beichthaus”). Obecny klasztor został zbudowany w latach 1711- 1715 według planów architekta - brata zakonnego Filipa Planka. Klasztor wzniesiono prawie wyłącznie z dobrowolnych ofiar wiernych,. Po wybudowaniu klasztoru podniesiono dotychczasowe „hospicjum” do rangi „konwentu”, w skład którego wchodziło wówczas 10 ojców i 3 braci zakonnych. Jeden z ojców noszący tytuł „Stadtoperarius” wykonywał na prośbę proboszcza z Freystadt obowiązki wikarego parafialnego. Głównym zadaniem zakonników była „obsługa” pielgrzymów, czyli słuchanie spowiedzi, głoszenie kazań sprawowanie dla nich mszy świętych. Do sanktuarium Matki Bożej Wspomożycielki przychodziło wtedy, w ramach pielgrzymek kobiet, pięć, sześć tysięcy i więcej pielgrzymów. Zakonnicy wykonywali także wiele zastępstw w okolicznych parafiach.

Kasata klasztoru

Czas rozkwitu sanktuarium w XVIII wieku został gwałtownie przerwany na skutek kasaty klasztoru w 1803 roku w czasie wojen napoleońskich. Początkowo klasztor Freystadt uczynionio punktem zbornym dla zakonników wyrzuconych z innych klasztorów. Na skutek tego w drugiej połowie sierpnia 1803 znajdowało się w klasztorze 22 ojców i 8 braci. Jednak 29 sierpnia 1803 wydano zarządzenie o całkowitym rozwiązaniu klasztoru. Dobra ruchome klasztoru, browar oraz sam klasztor zostały sprzedane na aukcji. Także sam kościół pielgrzymkowy uznany został w tym czasie za niepotrzebny i miał zostać zburzony. Dzięki zabiegom barona Mikołaja von Griesenbeck, który znalazł w kościele nagrobek swojego wuja Jana Balthasara von Griesenbeck, kościół „Maria Hilf” został uratowany przed zburzeniem. Po ponad 30 latach nieobecności w 1836 r. wrócili franciszkanie do Freystadt. Przyczyniły się do tego zabiegi przedstawicieli rady miasta, którzy uzyskali zgodę na powrót franciszkanów do Freystadt podczas audiencji u króla Ludwika I. Od tego czasu pracowali franciszkanie prowicji bawarskiej już nieprzerwanie we Freystadt aż do roku 1999, kiedy to duszpasterstwo w klasztorze oraz w parafiach Freystadt, Thannhausen i Sondersfeld przejęli franciszkanie z prowincji katowickiej.

[1] Kariatyda to podpora architektoniczna w kształcie postaci kobiecej dźwigającej na głowie belkowanie, balkon itp., stosowana w architekturze antycznej, następnie w nowożytnej (gr. Karyátis, -átidos - ‘karyjska dziewczyna’).

[2] Putto to naga, pulchna postać dziecięca występująca jako motyw dekoracyjny w malartwie i rzeźbie okresu renesansu i baroku (wł. ‘chłopczyk’).

[3] Kartusze to dekoracyjne obramienie tarczy herbowej, tablicy inskrypcyjnej, płaskorzeźby, malowidła itp.; także: ornament w formie ozdobnej tarczy (fr. ‘cartouche’).